زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه
 

ابن‌قزمان ابومروان عبدالرحمان بن ابوبکر




ابومروان عبدالرحمان، فقیه، محدث و ادیبی زبردست، یکی از شخصیت‌های اِبْن‌قُزْمان، می‌باشد؛ ابن‌قزمان عنوان چندتن از افراد خاندان قرطبی است که در سده‌های ۴-۶ق/۱۰-۱۲م می‌زیسته‌اند.


۱ - معرفی اجمالی


ابومروان عبدالرحمان، پسر ابوبکر محمد بن عبدالملک که به عنوان فقیه، محدث و ادیبی زبردست شناخته می‌شد.
او نزد کسانی چون ابوعبدالله محمد بن فرج طلاعی و ابوعلی غسانی دانش آموخت و به درس فقه ابوالولید ابن‌رشد نشست.
[۱] ابن‌بشکوال، خلف، الصله، ج۱، ص۳۳۶، به کوشش عزت عطار حسینی، قاهره، ۱۳۷۴ق/ ۱۹۵۵م.    

در منابع گاه از او با عنوان «وزیر»
[۲] ابن‌بسام، علی، الذخیره، ج۴، ص۱۹۶، به کوشش احسان عباس، لیبی/تونس، ۱۳۹۵-۱۳۹۹ق.
و گاه با عنوان «قاضی»
[۳] بلوی، احمد، ثبت، ج۱، ص۲۷۵، به کوشش عبدالله عمرانی، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.    
یاد شده است.

۲ - شاگردان


جمعی از عالمان اندلس چون ابوبکر محمد بن ابی‌زمنین، ابوالقاسم احمد بن یزید بن بقی، ابوالخطاب احمد بن محمد بلنسی، محمد بن احمد بن یتیم و ابراهیم بن علی خولانی از او استماع کرده‌اند.
[۴] ذهبی، محمد، سیراعلام النبلاء، ج۲۰، ص۵۱۸، به کوشش شعیب ارنؤوط و دیگران، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م.    
[۵] وزیر سراج، محمد، الحلل السندسیه، ج۱، ص۳۸۹، به کوشش محمد حبیب هیله، تونس، ۱۹۷۰م.
[۶] نباهی، ابوالحسن، تاریخ قضاة الاندلس، ج۱، ص۱۱۱، به کوشش لوی پرووانسال، قاهره، ۱۹۴۸م.    

در کتب اجازات مغربی، او به عنوان یکی از راویان موطأ مالک و آثار دیگری چون التقصی ابن‌عبدالبر و الشهاب قاضی قضاعی مطرح است.
[۷] وادی آشی، محمد، برنامج، ج۱، ص۲۰۹، به کوشش محمد محفوظ، بیروت، ۱۹۸۲م.    
[۸] وادی آشی، محمد، برنامج، ج۱، ص۲۲۲، به کوشش محمد محفوظ، بیروت، ۱۹۸۲م.    
[۹] بلوی، احمد، ثبت، ج۱، ص۲۷۵، به کوشش عبدالله عمرانی، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.    
اجازه روایت عامی که ابومروان به محدثان اندلسی معاصر خود داده، از شهرت به‌سزایی برخوردار بوده است.
[۱۰] ابن ابار، محمد، التکمله، ج۲، ص۷۶.    
[۱۱] ضبی، احمد، بغیة الملتمس، ج۱، ص۳۴۶، مادرید، ۱۸۸۴م.
[۱۲] کتانی، عبدالحی، فهرس الفهارس، ج۱، ص۴۳۰، به کوشش احسان عباس، بیروت، ۱۴۰۲ق.    
[۱۳] کتانی، عبدالحی، فهرس الفهارس، ج۲، ص۸۸۴، به کوشش احسان عباس، بیروت، ۱۴۰۲ق.    

نمونه‌ای از نثر ادبی او را می‌توان در الذخیره
[۱۴] ابن‌بسام، علی، الذخیره، ج۴، ص۱۹۶، به کوشش احسان عباس، لیبی/تونس، ۱۳۹۵-۱۳۹۹ق.
مشاهده کرد.

۳ - وفات


ابومروان در ۴۷۹ق/۱۰۸۶م ظاهراً در قرطبه متولد شد و بعدها در اُشونه اقامت گزید و سرانجام در اول ذیقعده ۵۶۴ق/۲۷ ژوئیه ۱۱۶۹م در همان‌جا وفات یافت.
[۱۵] ابن‌بشکوال، خلف، الصله، ج۱، ص۳۳۷، به کوشش عزت عطار حسینی، قاهره، ۱۳۷۴ق/ ۱۹۵۵م.    
[۱۶] ابن‌ابار، محمد، التکمله، ج۲، ص۹۳۸، به کوشش عزت عطار حسینی، قاهره، ۱۳۷۵ق/۱۹۵۶م.


۴ - پانویس

 
۱. ↑ ابن‌بشکوال، خلف، الصله، ج۱، ص۳۳۶، به کوشش عزت عطار حسینی، قاهره، ۱۳۷۴ق/ ۱۹۵۵م.    
۲. ↑ ابن‌بسام، علی، الذخیره، ج۴، ص۱۹۶، به کوشش احسان عباس، لیبی/تونس، ۱۳۹۵-۱۳۹۹ق.
۳. ↑ بلوی، احمد، ثبت، ج۱، ص۲۷۵، به کوشش عبدالله عمرانی، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.    
۴. ↑ ذهبی، محمد، سیراعلام النبلاء، ج۲۰، ص۵۱۸، به کوشش شعیب ارنؤوط و دیگران، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م.    
۵. ↑ وزیر سراج، محمد، الحلل السندسیه، ج۱، ص۳۸۹، به کوشش محمد حبیب هیله، تونس، ۱۹۷۰م.
۶. ↑ نباهی، ابوالحسن، تاریخ قضاة الاندلس، ج۱، ص۱۱۱، به کوشش لوی پرووانسال، قاهره، ۱۹۴۸م.    
۷. ↑ وادی آشی، محمد، برنامج، ج۱، ص۲۰۹، به کوشش محمد محفوظ، بیروت، ۱۹۸۲م.    
۸. ↑ وادی آشی، محمد، برنامج، ج۱، ص۲۲۲، به کوشش محمد محفوظ، بیروت، ۱۹۸۲م.    
۹. ↑ بلوی، احمد، ثبت، ج۱، ص۲۷۵، به کوشش عبدالله عمرانی، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.    
۱۰. ↑ ابن ابار، محمد، التکمله، ج۲، ص۷۶.    
۱۱. ↑ ضبی، احمد، بغیة الملتمس، ج۱، ص۳۴۶، مادرید، ۱۸۸۴م.
۱۲. ↑ کتانی، عبدالحی، فهرس الفهارس، ج۱، ص۴۳۰، به کوشش احسان عباس، بیروت، ۱۴۰۲ق.    
۱۳. ↑ کتانی، عبدالحی، فهرس الفهارس، ج۲، ص۸۸۴، به کوشش احسان عباس، بیروت، ۱۴۰۲ق.    
۱۴. ↑ ابن‌بسام، علی، الذخیره، ج۴، ص۱۹۶، به کوشش احسان عباس، لیبی/تونس، ۱۳۹۵-۱۳۹۹ق.
۱۵. ↑ ابن‌بشکوال، خلف، الصله، ج۱، ص۳۳۷، به کوشش عزت عطار حسینی، قاهره، ۱۳۷۴ق/ ۱۹۵۵م.    
۱۶. ↑ ابن‌ابار، محمد، التکمله، ج۲، ص۹۳۸، به کوشش عزت عطار حسینی، قاهره، ۱۳۷۵ق/۱۹۵۶م.


۵ - منبع

دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «ابن‌قزمان»، ج۴، ص۱۶۴۰.    



رده‌های این صفحه : ابن قزمان | خاندان قرطبی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.